Rijden zonder rijbewijs: dit is de straf

“Pak nou gewoon de auto, het regent, we kunnen echt wel dat kleine stukje rijden”, je hoort je vrienden al praten en besluit om toch de sleutels te pakken. Je hebt eigenlijk nog geen rijbewijs maar wat maakt dat nou uit? Voor je het weet rij je per ongeluk iemand aan en al je ‘vrienden’ vluchten uit de auto. Nu zit je daar zonder rijbewijs bij de politie. Rijden zonder rijbewijs: dit is de straf.

Wat is de wettelijke regeling?

Wanneer er in Nederland op de openbare weg een gemotoriseerd voertuig wordt bestuurd dan is het hebben van een geldig rijbewijs voor dat voertuig een wettelijke eis. De wet, artikel 107 van de Wegenverkeerswet, klinkt als volgt: “Aan de bestuurder van een motorrijtuig op de weg dient door de daartoe bevoegde autoriteit een rijbewijs te zijn afgegeven voor het besturen van motorrijtuigen van de categorie waartoe dat motorrijtuig behoort”. Dit rijbewijs moet ook aan een aantal andere eisen voldoen. Zo mag het rijbewijs niet verlopen zijn, zo moet het rijbewijs op correcte wijze zijn ingericht & ingevuld en moet het rijbewijs op een behoorlijke wijze leesbaar te zijn.

Hoewel de wet rijden zonder een geldig rijbewijs niet classificeren als een strafbaar feit, kan de straf toch flink oplopen. Natuurlijk kan het zijn dat je wel een rijbewijs hebt maar hem simpelweg ergens vergeten bent, dan krijg je nog steeds een boete maar is deze wel een stuk lager.

Joyriding

Joyriding, wet artikel 11 van de Wegenverkeerswet, heeft een vrij specifieke definitie: “Het is verboden opzettelijk wederrechtelijk een aan een ander toebehorend motorrijtuig op de weg te gebruiken“. Hoewel joyriding een vrij komische klank heeft, is het allesbehalve grappig. Word jij of je kind beschuldigt van joyriding omdat deze achter het stuur zat zonder geldig rijbewijs dan kan je nog van enig geluk spreken. Bij Joyriden is het openbaar ministerie er namelijk niet van overtuigt dat het gemotoriseerde voertuig waar op gereden werd gestolen was. Hoewel de straf een stuk lager zal liggen dan het stelen van een auto ligt de maximale straf nog altijd op zes maanden celstraf.

Het is wel mogelijk dat de passagier van de joyrider, in uitzonderlijke situaties, ook schuldig bevonden wordt. Wanneer bewezen kan worden dat de passagier “nauw, bewust en volledig” de bestuurder heft geholpen in het plegen van joyriding, dan kan de passagier ook gevraagd worden om in de rechtbank te verschijnen.

Hoewel je ook kan joyriden mét een rijbewijs, gebeurt dit doorgaans zonder.

Globale richting van de strafeis

Er zijn een drietal richtlijnen die door het openbaar ministerie en de rechter gebruikt kunnen worden om de hoogte van de straf voor joyriden te kunnen bepalen. Dit heeft te maken met hoe vaak deze overtreding herhaald is. Hieronder plaatsen wij een overzicht met het aantal joyriden en de daarbij behorende richtlijnen:

• Eerste keer joyriden, de richtlijn rondom de eerste keer joyriden is een geldboete van ongeveer € 850,-. Er is een grote kans dat wanneer de enige overtreding joyriden is, dat dit buiten de rechtbank opgelost wordt.
• Tweede keer joyriden, dit betekent dat er een herhaling heeft plaats gevonden. Door deze herhaling is de straf substantieel hoger doordat de rechtbank concludeert dat er niet geleerd is van de eerste straf. Een taakstraf van 80 uur kan uitgegeven worden met twee weken voorwaardelijke gevangenisstraf. Hierbij kan een proeftijd van twee jaar worden gekoppeld. Geldt er een taakstrafverbod, wat het geval kan zijn bij bijvoorbeeld jongeren, dan kan er een geldboete van ongeveer € 1200,- ingezet worden met twee weken voorwaardelijke gevangenisstraf.
• Derde keer of meer joyriden, hier mag er twee weken onvoorwaardelijk gevangenis geëist worden door het openbaar ministerie. Zoals vermeld in de tweede overtreding zijn eerdere straffen daar om mogelijke herhaaldelijke overtreders af te schrikken.

Taakstrafverbod

We benoemde het net al maar wat is een taakstrafverbod eigenlijk? Een taakstrafverbod betekent in principe dat een persoon die in overtreding is volgens de wet geen taakstraf opgelegd mag krijgen door het rechtelijke orgaan. Hier zitten natuurlijk wel voorwaarden aan. Een taakstraf mag niet opgelegd worden wanneer:

• Een persoon veroordeeld is voor een misdrijf is waarvan de gevangenisstraf zes jaar of meer is en dat een merkbare infractie heeft op de lichamelijke integriteit van het slachtoffer.
• Een persoon in de afgelopen vijf jaar voor een soortgelijk feit een taakstraf heeft gekregen en deze taakstraf ook voltooid is volgens de daarbij behorende wettelijke eisen.
• Van een taakstraf kan, volgende artikel 77ma Wetboek van Strafrecht, in het geval van jeugdigen en jongvolwassenen worden afgezien wanneer de overtreder een plaatsing in een inrichting voor jeugdigen wordt opgelegd

Voor de rechter komen voor joyriding betekent niet dat je schuldig bent

Je hebt altijd het recht om je te verweren tegen een aanklacht of melding bij de politie, zolang dit via de correcte kanalen en wijzen gebeurt natuurlijk. Zo is de mogelijke beredenering van een rechter zeer afhankelijk van de variabelen in een zaak. Doorgaans begint dit bij een aangifte door de persoon waarvan het voertuig is. Zo kan er beredeneert worden dat jij, die volgens de aangifte zou joyriden, altijd toestemming had om de auto van je vader te lenen. Wanneer er zonder pardon opeens aangifte tegen je wordt gedaan dan kan je advocaat de rechter er op attenderen dat toestemming voor het gebruik niet iedere keer specifiek vermeld hoeft te worden om een overtreding te voorkomen. Dit noemt men ‘impliciete toestemming’.

Om dit allemaal te voorkomen raden wij eenieder aan om een theoriester te worden, een rijexamen te doen en hun eigen auto aan te schaffen.